ფეოქრომოციტომა pheochromocytoma
ფეოქრომოციტომა – დაავადება, რომელიც განპირობებულია თირკმელზედა ჯირკვლის ან მის გარეთ ლოკალიზებული ქრომაფილური ქსოვილის კეთილთვისებიანი ან ავთვისებიანი სიმსივნით.
ფეოქრომოციტომა – პათოგენეზი. კატექოლამინების ჭარბი სეკრეცია (ადრენალინი, ნორადრენალინი).
ფეოქრომოციტომა – სიმპტომები. დამახასიათებელია კრიზები არტერიული წნევის მკვეთრი მომატებით, რასაც ახლავს ნერვულ-ფსიქიკური, ენდოკრინული, კუჭ-ნაწლავისმიერი და ჰემატოგენური სიმპტომები (დაავადების პაროქსიზმული ფორმა). შეტევის დროს კლინიკა მოგვაგონებს სიმპათიკურ-ადრენალური კრიზის სიმპტომატიკას: ჩნდება შიშის გრძნობა, მოუსვენრობა, კანკალი, შემცივნება, კანის სიფერმკრთალე, თავის ტკივილი, ტკივილი მკერდში, გულის არეში, ტაქიკარდია, ექსტრასისტოლია, გულისრევა, ღებინება, სხეულის ტემპერატურის მომატება, ოფლიანობა, სიმშრალე პირის ღრუში.სისხლში აღინიშნება ლეიკოციტოზი, ლიმფოციტოზი, ეოზინოფილია, ჰიპერგლიკემია; შეტევა მთავრდება პოლიურიით. კრიზი გრძელდება რამდენიმე წუთიდან რამდენიმე საათამდე; შესაძლებელია გართულდეს სისხლჩაქცევით თვალის ბადურაში, თავის ტვინის სისხლმიმოქცევის მოშლით, ფილტვების შეშუპებით. როგორც წესი, შეტევები წარმოიქმნება უეცრად და პროვოცირდება ემოციური სტრესით, ფიზიკური დატვირთვით, სიმსივნის პალპაციით, სხეულის მდებარეობის მკვეთრი ცვლილებით. დაავადების სტაბილური ფორმის დროს აღინიშნება მუდმივად მაღალი ჰიპერტენზია, შესაძლებელია თირკმელების ფუნქციური მდგომარეობის ცვლილებები, თვალის ფსკერის ცვლილებები. აღინიშნება მომატებული აგზნებადობა, გუნებ-განწყობის ლაბილობა, დაღლილობა, თავის ტკივილი. ავთვისებიანი სიმსივნის დროს – ფეოქრომოციტომის – ხშირია სიგამხდრე, ტკივილები მუცელში; შესაძლებელია შაქრიანი დიაბეტის განვითარება.
ფეოქრომოციტომა – დიაგნოსტიკის მიზნით ტარდება თირკმელზედა ჯირკვლის უტრაბგერითი გამოკვლევა, კომპიუტერული ტომოგრაფია, რეტროპნევმოპერიტონეუმი (ტოპიკური დიაგნოსტიკა), შარდთან კატექოლამინებისა და მათი მეტაბოლიტების – ადრენალინის, ნორადრენალინის, ესკრეციის განსაზღვრა; ტარდება ფარმაკოლოგიური სინჯები ჰისტამინთან ან ტროპაფენომთან.
ფეოქრომოციტომა – მკურნალობა: ქირურგიულია ( სიმსივნისამოკვეთა).
ენდოკრინული სისტემის დაავადებები
ლიტერატურა, წყაროები, გაფრთხილება
- გაფრთხილება
- დათეშიძე ლალი, შენგელია არჩილ, შენგელია ვასილ. “ქართული სამედიცინო ენციკლოპედია”. თბილისი, 2005. “ტექინფორმის” დეპონენტი N: 1247. თეიმურაზ ჩიგოგიძის რედაქციით.
- დათეშიძე ლალი, შენგელია არჩილ, შენგელია ვასილ; “ქართული სამედიცინო ენციკლოპედია”. მეორე დეპო-გამოცემა. ჟურნალი “ექსპერიმენტული და კლინიკური მედიცინა”. N: 28. 2006. დეპონენტი პროფესორ თეიმურაზ ჩიგოგიძის საერთო რედაქციით.
ლალი დათეშიძე, არჩილ შენგელია. სამედიცინო ენციკლოპედიური განმარტებითი ლექსიკონი
ფეოქრომოციტომა – თირკმელზედა ჯირკვლის ტვინოვანი ნივთიერების უჯრედების ან სიმპათიკური ნერვული სისტემის კვანძების სიმსივნე, რასაც მივყავართ კატექოლამინების – ადრენალინის და ნორადრენალინის ჭარბი რაოდენობით გამოყოფამდე. სიმპტომები. დაავადება ვლინდება დამახასიათებელი შეტევებით, თავის ტკივილებით, ღებინებით, ტაქიკარდიით, არტერიული წნევის მომატებით, ტკივილებით ფერდქვეშა მიდამოში, ღებინებით. შესაძლებელია მთელი სხეულის კუნთების უნებლიე შეკუმშვები, ზოგჯერ კრუნჩხვებიც. შეტევებს შორის შუალედში ავადმყოფები უჩივიან საერთო სისუსტეს, ადვილად დაღლილობას, მომატებულ აგზნებადობას, რიგ შემთხვევებში ადგილი აქვს არტერიული ჰიპერტონიას, დარღვევებს კუჭ – ნაწლავის მხრიდან. კრიზის დროს სისხლში აღინიშნება შაქრის დონის მატება, ლეიკოციტოზი. შარდში, განსაკუთრებით შეტევის შემდეგ იზრდება ადრენალინის, ნორადრენალინის, ვანილინნუშის მჟავის შემცველობა. სიმსივნე იშვიათად აღწევს დიდ ზომებს, ამიტომაც მისი პალპაცია იშვიათად ხერხდება, მისი აღმოჩენისათვის ტარდება რენტგენოლოგიური გამოკვლევა რეტროპნევმოპერიტონიუმის დადებით. სიმსივნის არსებობა შეიძლება დადასტურდეს კომპიუტერული ტომოგრაფიით.