ვესანოიდი

ფარმაკოთერაპიული აღწერები, გამოხმაურებები, აფთიაქები, ფასები, აქციები. 25 000 მედიკამენტი. ლალი დათეშიძის პროექტით 1996 წლიდან.

საერთაშორისო დასახელება (მოქმედი ნივთიერება): (სრულად-ტრანს-რეტინული)
ტრეტინოინი /TRETINOIN

აფთიაქები, ფასები, ფასდაკლებები …

კლინიკურ-ფარმაკოლოგიური ჯგუფი: სიმსივნის საწინააღმდეგო საშუალება
შემადგენლობა და გამოშვების ფორმა:
კაფსულები: შეფუთვაში 100 ც.
1 კაფს.
ტრეტინოინი…………  10 მგ
ფარმაკოკინეტიკა:
სრულად-ტრანს-რეტინული A ვიტამინის მეტაბოლიტია და ნორმაში იმყოფება პლაზმაში.
პერორალური მიღების შემდეგ  სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავა კარგად შეიწოვება, მაქსიმალური კონცენტრაცია პლაზმაში ჯანმრთელ მოხალისეებში მიიღწევა 3 სთ-ში.
სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავის შეწოვა მნიშვნელოვნად მერყეობს, როგორც სხვადასხვა პაციენტებს შორის, ასევე ერთი და იმავე  პაციენტშიც კი. პლაზმაში სრულად-ტრანს-რეტინული  მჟავა ინტენსიურად უკავშირდება პლაზმურ ცილებს. პლაზმაში პიკური კონცეტრაციის მიღწევის შემდეგ იგი მცირდება, როდესაც ნახევრადგამოყოფის პერიოდი 0.7 საათის ტოლია. პლაზმური კონცენტრაცია უბრუნდება ენდოგენურ დონეს 40 მგ ერთჯერადი დოზის გამოყენებიდან 7-12 საათში. კუმულაციის შემთხვევები მრავლჯერადი მიღების შემდეგ არ აღნიშნულა, მთლიანად ტრანს-რეტინული მჟავა არ რჩება ორგანიზმის ქსოვილებში.
ოქსიდაციითა და გლუკურონიზაციით  წარმოქმნილი მეტაბოლიტების გამოყოფა თირკმლებით წარმოადგენს ელიმინაციის ძირითად გზას (60%). სრულად-ტრანსრეტინული  მჟავას იზომერიზაციისას მიიღება 13-ცის რეტინული მჟავა, ხოლო ჟანგვისას – 4-ოქსო-მეტაბოლიტები. აღნიშნული მეტაბოლიტების ნახევრადგამოყოფის პერიოდი უფრო ხანგრძლივია ვიდრე  სრულად-ტრანს-რეტინული  მჟავისა და შეიძლება კუმულირდნენ.
მუდმივი დოზირებისას შესაძლოა თავი იჩინოს პლაზმური კონცენტრაციის მნიშვნელოვანმა შემცირებამ, რაც შესაძლოა განპირობებული იყოს ციტოქრომ  P-450 ფერმენტის ინდუქციით, რომელიც ზრდის კლირენსს და ამცირებს ბიოშეღწევადობას პერორული მიღების შემდეგ.
ამჟამად მონაცემები  სრულად-ტრანს-რეტინულ  მჟავასა და დაუნორუბიცინს შორის ურთიერთქმედების შესახებ არ არის.
ფარმაკოკინეტიკა განსაკუთრებულ შემთხვევებში:
დოზის კორექციის საჭიროება თრიკმლების ან ღვიძლის დისფუნქციის მქონე პაციენტებში არ შესწავლილა. სიფრთხილისათვის,  დოზა მცირდება 25 მგ/მ2/დღეში (იხ. დოზირება და გამოყენება)
ჩვენებები:
ვესანოიდი გამოიყენება იმ პაციენტებში, რომლებიც არიან რეფრაქტერულები ანთრაციკლინების მიმართ ან აღენიშნათ პროგრესირება ქიმიოთერაპიის ფონზე. ვესანოიდი გამოიყენება მხოლოდ რემისიის ინდუქციის მიზნით. ამის  შემდეგ პაციენტმა უნდა გააგრძელოს შემანარჩუნებელი ქიმიოთერაპია, თუ არ არსებობს რაიმე წინააღმდეგჩვენება.
სრულად-ტრანს-რეტინული  მჟავის დანიშვნა შესაძლებელია როგორც არანამკურნალებ პაციენტებში, ასევე პაციენტებში, რომელთაც განუვითარდათ რეციდივი  სტანდარტულიქიმიოთერაპიის შემდეგ (ანტრაციკლინი და ციტოზინ არაბინოზიდი ან ექვივალენტური მკურნალობა) ან ქიმიოთერაპიისადმი რეზისტენტულ პაციენტებში. ქიმიოთერაპიისა და სრულად-ტრანს-რეტინული  მჟავას ერთდროული გამოყენება ზრდის სიცოცხლის ხანგრლივობას და ამცირებს რეციდივის განვითარების რისკს მხოლოდ ქიმიოთერაპიის გამოყენებასთან შედარებით.
დოზირება და მიღების წესი:
მწვავე პრომიელოციტური ლეიკოზის მქონე პაციენტებში რეკომენდებული სადღეღამისო დოზაა  45 მგ/სხეულის ზედაპირის  მ2 პერორალრად ორ მიღებაზე, რაც მოზრდილებისათვის დაახლოებით შეადგენს 8 კაფსულას. პედიტრიული პაციენტების მკურნალობა რეკომენდებულია იმავე დოზით, სანამ  თავს არ იჩენს მძიმე ტოქსიურობის ნიშნები. აუცილებელია დოზის შემცირება თუ ბავშვს აუტანელი თავის ტკივილები აწუხებს.
მკურნალობა გრძელდება  რემისიის მიღწევის შემდეგ კიდევ  30 დღე ან მკურნალობის დაწყებიდან მაქსიმუმ 90 დღე იმის მიხედვით, თუ რომელი მიიღწევა პირველი.
თირკმლის და/ან ღვიძლის დისფუნქციის დროს გამოყენების გამოცდილების სიმწირის გამო, სიფრთხილისათვის დოზა მცირდება 25 მგ/მ2-მდე.
სრული რემისიის მიღწევისას, პაციენტი დაუყოვნებლივ უნდა იქნას გადაყვანილი შემანარჩუნებელ თერაპიაზე, მაგ., ანტრაციკლინი და ციტოზინ არაბინოზიდის სამი კურსი 5-6 კვირიანი ინტერვალებით.
საკვების  ზეგავლენა სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავის ბიოშეღწევადობაზე არ  არის აღწერილი. ცნობილია, რომ საკვები ზრდის რეტინოდების  ბიოშეღწევადობას, ამიტომ სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავის მიღება რეკომენდებულია საკვებთან ერთად ან საკვების მიღებიდან მცირე პერიოდში.
უკუჩვენებები:
ვესანოიდი უკუნაჩვენებია  სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავის ან პრეპარატის რომელიმე სხვა კომპონენტისადმი არსებული მომატებული მგრძნობელობისას.სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავა ტერატოგენულია, ამიტომ იგი უკუნაჩვენებია ორსულობისა და ლაქტაციის დროს (იხ. ორსულობა და ლაქტაცია)
უკუნაჩვენებია  სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავისა და  A ვიტამინის ერთდროული გამოყენება (იხ. ურთიერთქმედებები)
უკუნაჩვენებია პარაბენზოატებზე ჰიპერმგრძნობელობის დროს. ეს ნივთერებები გამოიყენება ჟელატინის კაფსულების კონსერვანტების სახით.
სიფრთხილის ზომები:
კლინიკურ კვლევებში ხშირი იყო ჰიპერლეიკოციტოზი (75%), რომელიც ხანდახან ასოცირებული იყო “რეტინული მჟავის სინდრომთან”. “რეტინული მჟავის სინდრომი” მწვავე პრომიელოციტური ლეიკოზის მქონე მრავალ პაციენტში აღინიშნა (25%-მდე ზოგიერთ კლინიკურ კვლევაში) მთლიანად ტრანს რეტინული მჟავის გამოყენების ფონზე.“რეტინული მჟავის სინდრომს” ახასიათებს ცხელება, ქოშინი, მწვავე რესპირატორული დისტრესი, ფილტვის ინფილტრაცია, ჰიპოტენზია,  სითხის დაგროება პლევრაში და პერიკარდში, შეშუპება, წონაში მატება, ღვიძლის, თირკმლის და მულტიორგანული უკმარისობა.
“რეტინული მჟავის სინდრომთან” ხშირად ასოცირებულია ჰიპერლეიკოციტოზი, რაც შეიძლება ფატალურიც კი იყოს.ჰიპერლეიკოციტოზის მქონე პაციენტებში, როდესაც ისინი მხოლოდ  სრულად-ტრანსრეტინულ მჟავას ღებულობენ, “რეტინული  მჟავის სინდრომის” თავიდან აცილება შესაძლებელია ანტრაციკლინ-შემცველი ქიმიოთერაპიის სრული დოზების დამატებით.
მიმდინარე რეკომენდაციებია:
დაუყოვენებელი მკურნალობა როდესაც სისხლის  თეთრი უჯრედების  რიცხვი > 5 X 109/ლ დიაგნოზისას ან ნებისმერ დროს ვესანოიდისა და ქიმიოთერაპიის კომბინირებული გამოყენებისას.
სრულდოზიანი ქიმიოთერაპიის დამატება  სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავით თერაპიაზე, როდესაც სისხლის თეთრი უჯრედების რიცხვი < 5 X 109/ლ ვესანოიდით მკურნალობის საწყის დღეს  და თუ სისხლის თეთრი უჯრედების რიცხვი იქნება: 6 X 109/ლ მკურნალობის პირველი დღიდან მეექვსე დღემდე და/ან 10 X 109/ლ მკურნალობის მეშვიდე დღიდან მეათე დღემდე და/ან 15 X 109/ლ მკურნალობის მეტერთმეტე დღიდან ოცდამერვე დღემდე.
თუ პაციენტს აღენიშნება სინდრომის ადრეული კლინიკური ნიშნები, ინიშნება:
დექსამეტაზონი (10 მგ ყოველ 12 საათში მაქსიმუმ 3 დღის განმავლობაში ან სიმპტომების გაქრობამდე).
“რეტინული მჟავის სინდრომის” ზომიერი ან მძიმე ფორმებისას,  სრულად-ტრანსრეტინული მჟავის გამოყენება დროებით უნდა შეჩერდეს.
მკურნალობის პირველი  თვის განმავლობაში არსებობს თრომბოზის (როგორც ვენური, ასევე არტერიული) განვითარების რისკი, რომელმაც შეიძლება  მოიცვას ნებისმერი ორგანოთა სისტემა. ამიტომ სიფრთხილეა საჭირო ვესანოიდისა და ანტიფიბრინოლიზური საშუალებების კომბინირებისას (იხ. ურთიერთქმედებები).
სრულად-ტრანს-რეტინულმა მჟავამ შესაძლოა გამოიწვიოს ქალასშიდა ჰიპერტენზია / ტვინის ფსევდოსიმსივნე. ქალაშიდა ჰიპერტენზიის / ტვინის ფსევდოსიმსივნის გამოწვევის პოტენციის მქონე სხვა საშუალებების ერთდროულმა გამოყენებამ, მაგ., ანტრაციკლინების, შესაძლოა გაზარდოს ამ მდგომარეობის განვითარების რისკი (იხ. ურთიერთქმედებები).
სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავა უნდა დაენიშნოთ მხოლოდ მწვავე პრომიელოციტური ლეკოზით დაავადებულებს ჰემატოლოგიური/ონკოლოგიური დაავადებების მკურნალობის გამოცდილების მქონე ექიმის მეთვალყურეობის ქვეშ.
ტრეტინოინით მკურნალობის განმავლობაში, მწვავე პრომიელოციტური ლეიკოზით დაავადებულები უნდა ღებულობდნენ დამხმარე თერაპიას, მაგ., სისხლდენის პროფილაქტიკას და ინფექციების გადაუდებელ მკურნალობას. აუცილებელია ჰემატოლოგიური პროფილის, კოაგლუციის მაჩვენებლების, ღვიძლის ფუნქციური ტესტების, ტრიგლიცერიდებისა და ქოლესტერინის დონის ხშირი მონიტორინგი.
სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავით მკურნალობისას შესაძლოა დაქვეითდეს ავტომობილის ან მანქანა-დანადგარების მართვის უნარი, განსაკუთრებით თუ პაციენტს აღენიშნება თავბრუსხვევა ან ძლიერი თავის ტკივილი.
პროჟესტერონის მიკროდოზირებული პრეპარატები (“მინი აბები”) კონტრაცეფციის ადექვატური მეთოდია ვესანოიდით მკურნალობისას.
ორსულობა და ლაქტაცია:
ყველა ქვემოთ ჩამოთვლილი ღონისძიება უნდა იქნას განხილული დაავადების სიმძიმესთან და მკურნალობის გაუდაუდებლობასთან მიმართებაში.
ორსულობა: სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავა ტერატოგენულია. იგი უკუნაჩვენებია ორსულებში და ქალებში, რომლებიც შეიძლება დაორსულდნენ მკურნალობისას და მისიდასრულებიდან 1 თვის ფარგლებში, თუ მოსალოდნელი ეფექტი არსებითად არ  აღემატებაშესაძლო რისკს, პაციენტის მდგომარეობის სიმძიმისა და მკურნალობის გადაუდებლობის გათვალისწინებით. განვითარების მანკის მქონე ახალშობილის გაჩენის რისკი ძალიან მაღალია, თუ ჩასახვა ვესანოიდით მკურნალობის დროს მოხდება, დამოუკიდებლად დოზისა და მკურნალობის  ხანგრძლივობისა. რეპროდუქციული ასაკის ქალებში  სრულად-ტრანსრეტინული მჟავის დანიშვნა შეიძლება, თუ დაკმაყოფილებულია შემდეგი პირობები:
პაციენტი  ექიმის მიერ  ინფორმირებულია  ვესანოიდით მკურნალობისას და მისი დამთავრებიდან 1 თვის ფარგლებში დაორსულებასთან დაკავშირებული რისკის შესახებ.
პაციენტი ზუსტად დაიცავს აუცილებელ  კონტრაცეფციულ ღონისძიებებს. აბსოლუტურად აუცილებელია რეპროდუქციული ასაკის ყველა ქალმა, რომელიც ღებულობს  სრულად-ტრანსრეტინულ მჟავას, ისარგებლოს ეფექტური კონტრაცეფციით მკურნალობის მიმდინარეობისას და დამთავრებიდან ერთი თვის განმავლობაში.
მკურნლობის მიმდინარეობისას ტესტები ორსულობაზე უნდა შესრულდეს ერთთვიანი ინტერვალებით.
თუ მიღებული ზომების მიუხედავად ორსულობა მაინც ვითარდება მკურნალობისმიმდინარეობისას ან დამთავრებიდან ერთი თვის განმავლობაში, ნაყოფის განვითარების მანკების რისკი ძალიან დიდია, განსაკუთრებით თუ მკურნალობა ჩატარდა ორსულობის პირველი ტრიმესტრის დროს.
ლაქტაცია: სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავას გამოყენების დაწყებისას ძუძუთი კვება უნდა შეწყდეს.
გვერდითი ეფექტები:
სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავას რეკომენდებული დოზებით ნამკურნალებ პაციენტებში ყველაზე ხშირ გვერდით ეფექტებს მიეკუთვნებოდა  A ჰიპერვიტამინოზის სიმპტომები, რომელიც ყველა რეტინოიდს ახასიათებს.
კანი: სიმშრალე, ერითემა და გამონაყარი, ქავილი,  ოფლიანობა, თმის ცვენა.
გენიტალიების დაწყლულება და სვიტის სინდრომი აღინიშნა იშვიათ შემთხვევებში.
კვანძოვანი ერითემა იშვიათი იყო.
ლორწოვანი გარსები: ეილიტი, პირის, ცხვირის, კონიუქტივის და სხვა ლორწოვანი გარსების სიმშრალე, ანთების სიმპტომებით ან მათ გარეშე.
ცენტრალური ნერვული სისტემა: თავის ტკივილი, ქალაშიდა ჰიპერტენზია / ტვინის ფსევდოსიმსივნე (მეტწილად ბავშვებში), ცხელება, კანკალი, თავბრუსხვევა, ცნობიერების მოშლა, მოუსვენრობა, დეპრესია, პარესთეზია, უძილობა, დისფორია.
ნევროსენსორული სისტემა: მხევდელობისა და სმენის დარღვევები;
ძვალკუნთოვანი სისტემა: ძვლების ტკივილი, ტკივილი გულმკერდის არეში. მიოზიტის შემთხვევები იშვიათი იყო.
კუჭნაწლავის ტრაქტი: გულისრევა, პირღებინება, მუცლის ტკივილი,  ყაბზობა, დიარეა,მადის დაქვეითება, პანკრეატიტი.
მეტაბოლური: ღვიძლის და თირკმლის დარღვევები: შრატში ტრიგლიცერიდების, ქოლესტერინის, ტრანსამინაზების (ალტ, ასტ), კრეატინინის დონის მომატება. აღინიშნა ჰიპერცალციემიის ცალკეული შემთხვევები.
რესპირატორული სისტემა: ქოშინი, სუნთქვის უკმარისობა, პლევრაში სითხის დაგროვება,ასთმისმაგვარი სინდრომი.
გულსისხლძარღვთა სისტემა: არითმიები,  წამოწითლება, შეშუპება. სხვადასხვა უბნის თრომბოზი (როგორც ვენური, ასევე არტერიული; ცრებეროვასკულარული მოვლენები, მიოკარდიუმის ინფარქტი, თირკმლის ინფარქტი) აღინიშნა იშვიათ შემთხვევებში (იხ. სიფრთხილის ზომები);
ჰემატოლოგია: თრომბოციტოზი იშვიათი იყო. ასევე იშვიათი იყო გამოხატული ბაზოფილია სიმპტომური ჰიპერჰისტამინემიით ან მის გარეშე, ისიც  ძირითადად იმ პაცინტებში, რომლებსაც ჰქონდათ მწვავე პრომიელოციტური ლეიკოზის იშვიათი ფორმა, რომელთანაც ასოცირებულია ბაზოფილების დიფერენეციაცია.
სხვა: ვასკულიტის შემთხვევები იშვიათი იყო.გადაწყვეტილება მკურნალობის შეწყვეტის ან გაგრძელების შესახებ მიღებული უნდა იქნას შესაძლო ეფექტის შეფასებით გვერდითი მოვლენების სიმძიმესთან მიმართებაში.
რეტინული მჟავის სინდრომი მწვავე პრომიელოციტური ლეიკოზით დაავადებულებში:
აღნიშნული სინდრომის, პოტენციურად ფატალური მოვლენის, ნიშნები, სიმპტომები და კლინიკური მანიფესტაცია, ასევე პროფილაქტიკა და მკურნალობა აღწერილია ზემოთ (იხ. სიფრთხილის ზომები).
ტერატოგენობა: იხ. ორსულობა და ლაქტაცია.
ინფორმაცია ბავშვებში ტრეტინოინის  უსაფრთხოების თაობაზე შეზღუდულია. აღინიშნა გაზრდილი ტოქსიურობის შემთხვევები ტრეტინოინით ნამკურნალებ ბავშვებში, განსაკუთერბით თავის ტვინის ფსევდოსიმსივნის შემთხვევები.
ურთიერთქმედებები:
ვინაიდან  სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავა მეტაბოლიზდება ღვიძლის  P450 სისტემის მიერ, ამიტომ შესაძლებელია ფარმაკოკინეტიკური პარამეტრების ცვლილება, როდესაც პრეპარატი გამოიყენება აღნიშნული სისტემის ინდუქტორებთან ან ინჰიბიტორებთან ერთად. პრეპარატები, რომლებიც, ჩვეულებრივ, იწვევენ  P450 სისტემის ინდუცირებას:
რიფამპიცინი, გლუკოკორტიკოიდები, ფენობარბიტალი და პენტობარბიტალი.
ინჰიბიტორებს მიეკუთვნებიან: კეტოკონაზოლი, ციმეტიდინი, ერითრომიცინი, ვერაპამილი, დილთიაზემი და ციკლოსპორინი.
მონაცემები, ახდენენ თუ არა ზეგავლენას აღნიშნული პრეპარატები ტრეტინოინის ეფექტურობაზე ან ტოქსიურობაზე მათი ერთდროული გამოყენებისას, არ არსებობს. აგრეთვე არ არსებობს მონაცემები შესაძლო ფარმაკოკინეტიკური ურთიერთქმედების შესახებ  სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავასა და დაუნორუბიცინს და ციტოზინ არაბინოზიდს (ციტარაბინი, Aრაჩ) შორის.
ანტიფიბრინოლიზური საშუალებები, როგორიცაა ტრანექსამის მჟავა, ამინოკაპრონის მჟავა და აპროტინინი: თრომბოზული გართულებების ფატალური გამოსავლის იშვიათი შემთხვევები დაფიქსირდა  სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავისა და ანტიფიბრინოლიზური საშუალებების ერთდროული გამოყენებისას. ამიტომ სიფრთხილეა საჭირო აღნიშნული საშუალებების ერთდროული გამოყენებისას (იხ. სიფრთხილის ზომები).
ქალასშიდა ჰიპერტენზიის /  თავის  ტვინის ფსევდოსიმსივნის გამოწვევის პოტენციალის მქონე საშუალებები, როგორიცაა ტეტრაციკლინი:  სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავამ შესაძლოა გამოიწვიოს ქალასშიდა ჰიპერტენზია ტვინის ფსევდოსიმსივნე.  სრულადტრანს-რეტინული მჟავისა და ქალასშიდა ჰიპერტენზიის / ტვინის ფსევდოსიმსივნის გამოწვევის პოტენციალის მქონე საშუალებების ერთდროული გამოყენება ზრდის აღნიშნული მდგომარეობის განვითარების რისკს (იხ. სიფრთხილის ზომები).
უკუნაჩვენები კომბინაციები (იხ. უკუჩვენებები)
A ვიტამინი: როგორც სხვა რეტინოიდების, ასევე არ შეიძლება სრულად-ტრანს-რეტინულიმჟავისა და A ვიტამინის ერთდროული გამოყენება, ვინაიდან ამან შეიძლება დაამძიმოს Aჰიპერვიტამინოზის სიმპტომები.
ჭარბი დოზირება:
დღემდე დოზის გადაჭარბების შემთხვევები არ დაფიქსირებულა. მიუხედავად ამისა, სრულად-ტრანს-რეტინული მჟავის დოზის გადაჭარბებისას შეიძლება თავი იჩინოს  A ჰიპერვიტამინოზის შექცევადმა ნიშნებმა (თავის ტკივილი, გულისრევა, ღებინება). მწვავე პრომიელოციტური ლეიკოზის დროს სოლიდური სიმსივნეების მქონე  მოზრდილ პაციენტებში, რეკომენდებული დოზა მაქსიმალურად ამტანის მეოთხედია, ხოლო ბავშვებში მაქსიმალურად ამტანზე ნაკლები.
დოზის გადაჭარბების შემთხვევაში სპეციფიური მკურნალობა არ არსებობს, თუმცა, პაციენტის მკურნალობა უნდა ხორციელდებოდეს სპეციალიზებულ ჰემატოლოგიურ განყოფილებაში.
შენახვის ვადა: 3 წელი.
შენახვის პირობები:
ფლაკონები: მჭიდროდ დახურული ფლაკონები შენახულ უნდა იქნას სინათლისგან
დაცულ ადგილას, 30 °C ტემპერატურამდე.
ბლისტერები: ბლისტერები შენახული უნდა იქნას სინათლისგან და ნესტისგან დაცულ
ადგილას, 25 °C ტემპერატურამდე.
არ შეიძლება პრეპარატის გამოყენება შეფუთვაზე მითითებული შენახვის ვადის გასვლის შემდეგ.
მწარმოებელი: F. HOFFMANN-LA ROCHE

გაფრთხილება