გრიპი influenza
გრიპი – ეტიოლოგია, პათოგენეზი. გრიპის გამომწვევი მიეკუთვნება ორთომიქსოვირუსების კლასს, რომელშიც შედის А, В და С გრიპის ვირუსის სახეობები. А ტიპის გრიპის ვირუსები იყოფიან მრავალ სეროტიპებად. მუდმივად წარმოიქმნება ახალი ანტიგენური ვარიანტები. გრიპის ვირუსები სწრაფად იღუპება გაცხელების, გამოშრობისა და სხვადასხვა მადეზინფიცირებელი აგენტების მოქმედების დროს. ინფექციის კარია რესპირატორული ტრაქტის ზედა განყოფილებები. ვირუსები არჩევითად აზიანებს სასუნთქი გზების ცილინდრულ ეპითელს, განსაკუთრებით ტრაქეის. სისხლძარღვოვანი კედლის განვლადობის მომატება იწვევს მიკროცირკულაციის მოშლას და ჰემორაგიული სინდრომის განვითარებას. გრიპი იწვევს ორგანიზმის იმუნოლოგიური რეაქტიულობის დაქვეითებას. ეს კი თავის მხრივ – სხვადასხვა ქრონიკული დაავადებების – რევმატიზმის, ქრონიკული პნევმონიის, პიელიტის, ქოლეცისტიტის, დიზენტერიის, ტოქსოპლაზმოზის და სხვ. განვითარებას, ასევე მეორადი ბაქტერიული გართულებების წარმოქმნას. ორგანიზმში ვირუსები ცოცხლობს 3-5 დღის განმავლობაში დაავადების დაწყებიდან, ხოლო პნევმონიის გართულების დროს – 10-14 დღემდე.
გრიპი – სიმპტომები, მიმდინარეობა. ინკუბაციური პერიოდი გრძელდება 12-დან 48 საათამდე. ტიპიური გრიპი იწყება მწვავედ, შემცივნებით; სწრაფად მატულობს სხეულის ტემპერატურა, და უკვე პირველ დღეებში აღწევს მაქსიმალურ დონეს (38-400 C). აღინიშნება ზოგადი ინტოქსიკაციის სიმპტომები (სისუსტე, ადინამია, ოფლიანობა, ტკივილი კუნთებში, ძლიერი თავის ტკივილი, ტკივილი თვალებში) და სასუნთქი გზების დაზიანების სიმპტომები (მშრალი ხველა, ყელში ჩაფხაჭნა, ხმის ჩახლეჩა). აღინიშნება სახისა და კისრის ჰიპერემია, სკლერის სისხლძარღვების ინიექცია, გაძლიერებული ოფლდენა, ბრადიკარდია, ჰიპოტონია. ვლინდება ზედა სასუნთქი გზების დაზიანება (რინიტი, ფარინგიტი, ლარინგიტი, ტრაქეიტი). განსაკუთრებით ხშირად ზიანდება ტრაქეა, მაშინ როდესაც რინიტი არ აღინიშნება. დამახასიათებელია ხახის ლორწოვანის თავისებური მარცვლოვნება და ჰიპერემია. ენა ნადებითაა დაფარული, შესაძლებელია ხანმოკლე პერიოდით დეფეკაციის მოშლა. გართულებები ცენტრალური ნერვული სისტემის მხრივ ვლინდება მენინგიზმისა და ენცეფალოპათიების სახით. დამახასიათებელია ლეიკოპენია, ნეიტროპენია, ედსი გაურთულებელ შემთხვევებში მომატებული არ არის. გრიპის იოლი ფორმები შესაძლებელია მიმდინარეობდეს ცხელების გარეშეც (აფებრილური ფორმა). გართულებებია: პნევმონია, ფრონტიტები, ჰაიმორიტები, ოტიტები, მიოკარდის ტოქსიკური დაზიანება. გრიპის ეპიდემიის დროს დიაგნოზის დადგენა რთული არ არის. ეპიდემიებს შორის პერიოდში ეს დაავადება გვხვდება შედარებით იშვიათად და მიმდინარეობს მსუბუქი და წაშლილი ფორმებით. ამ შემთხვევებში გრიპის გარჩევა სხვა ეტიოლოგიის მწვავე რესპირატორული დაავადებებისაგან რთულია. დიაგნოზის დასაზუსტებლად გამოიყენება ვირუსის აღმოჩენა ხახისა და ცხვირის ლორწოვანიდან აღებულ მასალაში.
გრიპი – პროგნოზი. გაურთულებელ შემთხვევებში შრომისუნარიანობა აღდგება 7-10 დღეში. პროგნოზი სიცოცხლისთვის კეთილსაიმედოა, მძიმე ფორმებმა ენცეფალოპათიითა და ფილტვების შეშუპებებით შესაძლებელია გარკვეული საფრთხე შეუქმნას ავადმყოფის სიცოცხლეს.
გრიპი – პროფილაქტიკა. გამოიყენება ვაქცინაცია ცოცხალი ან ინაქტივირებული ვაქცინებით. კერაში ტარდება დეზინფექცია.
- დათეშიძე ლალი, შენგელია არჩილ, შენგელია ვასილ. “ქართული სამედიცინო ენციკლოპედია”. თბილისი, 2005. “ტექინფორმის” დეპონენტი N: 1247. თეიმურაზ ჩიგოგიძის რედაქციით.
- დათეშიძე ლალი, შენგელია არჩილ, შენგელია ვასილ; “ქართული სამედიცინო ენციკლოპედია”. მეორე დეპო-გამოცემა. ჟურნალი “ექსპერიმენტული და კლინიკური მედიცინა”. N: 28. 2006. დეპონენტი პროფესორ თეიმურაზ ჩიგოგიძის საერთო რედაქციით. სარედაქციო კოლეგია: ჭუმბურიძე ვახტანგ, კორძაია დიმიტრი, მალაზონია მარინა, ვაჭარაძე კახა, ტყეშელაშვილი ბესარიონ.
- Большая медицинская энциклопедия; Москва, издательство ,,Советская энциклопедия” – 1988
..