ჰიპოფიზი – (hipophysis, glandulapituitaria; სინ.: თავის ტვინის დანამატი) შინაგანი სეკრეციის ჯირკვალი; მდებარეობს ჰიპოთალამუსის ქვეშ, თურქულ კეხზე. წარმოადგენს ენდოკრინული სისტემის რეგულაციის ძირითად რგოლს. შედგება წარმოშობით და ფუნქციურად განსხვავებული 2 წილისაგან. გამოიმუშავებს რიგ პეპტიდურ ჰორმონებს, რომლებიც არეგულირებენ ენდოკრინული ჯირკვლების ფუნქციას გაფრთხილება! ლალი დათეშიძე, არჩილ შენგელია. სამედიცინო ენციკლოპედიური განმარტებითი ლექსიკონი
ლალი დათეშიძე, არჩილ შენგელია. სამედიცინო ენციკლოპედიური განმარტებითი ლექსიკონი ცხვირისა და მისი დანამატი წიაღების ტრავმები – გვხვდება ღია და დახურული ტრავმები. დაზიანების ხასიათი დამოკიდებულია დარტყმის ძალასა და მიმართულებაზე. ბლაგვი ტრავმები მიმდინარეობენ ცხვირის ძვლების, ზოგჯერ კი დანამატი წიაღების კედლების დახურული მოტეხილობით. ლორწოვანი გარსის გასკდომისას მოხოცვის შემდეგ ვლინდება სახის კანქვეშა ემფიზემა. ცხვირის მძიმე ტრავმები არაიშვიათად მიმდინარეობს გონების დაკარგვითა